fiil ehliyeti ne demek?

Fiil Ehliyeti

Fiil ehliyeti, bir kimsenin kendi fiilleriyle hak edinebilme ve borç altına girebilme, yani hukuki işlem yapabilme ehliyetidir. Medeni Kanun'da düzenlenen bu kavram, bir kişinin hukuki açıdan aktif rol alabilmesini ifade eder. Fiil ehliyetine sahip olan kişiler, kendi iradeleriyle hukuki sonuçlar doğurabilirler.

Fiil ehliyeti, üç temel şartın bir arada bulunmasıyla kazanılır:

1. Ayırt Etme Gücü: Kişinin, davranışlarının anlamını ve sonuçlarını anlayabilme yeteneğidir. Akıl hastalığı, akıl zayıflığı, yaş küçüklüğü veya sarhoşluk gibi sebeplerle ayırt etme gücünden yoksun olanlar fiil ehliyetine sahip değildir.

2. Reşit Olmak: Kanunda belirtilen yaş sınırına ulaşmış olmaktır. Türk Medeni Kanunu'na göre reşit olma yaşı 18'dir. Ancak, bazı durumlarda mahkeme kararıyla kazai rüşt kararı alınarak kişi 18 yaşından önce de reşit sayılabilir.

3. Kısıtlı Olmamak: Kişinin mahkeme kararıyla fiil ehliyetinden yoksun bırakılmamış olmasıdır. Akıl hastalığı, akıl zayıflığı, savurganlık, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşam tarzı veya malvarlığını kötü yönetme gibi sebeplerle kişi kısıtlanabilir.

Fiil Ehliyetinin Dereceleri:

• Tam Ehliyet: Yukarıda belirtilen üç şartı da taşıyan kişiler tam ehliyetlidir ve her türlü hukuki işlemi yapabilirler.

• Sınırlı Ehliyet: Ayırt etme gücüne sahip olmakla birlikte reşit olmayan veya kısıtlı olan kişiler sınırlı ehliyetlidir. Bu kişiler bazı hukuki işlemleri yasal temsilcilerinin izniyle yapabilirken, bazılarını ise hiç yapamazlar.

• Sınırlı Ehliyetsiz: Ayırt etme gücüne sahip olmayan reşit olmayan veya kısıtlı olan kişiler sınırlı ehliyetsizdir. Bu kişilerin yaptığı hukuki işlemler genellikle geçersizdir. Ancak, bazı istisnai durumlarda (örneğin, yasal temsilcisinin izniyle) geçerli olabilirler.

• Tam Ehliyetsiz: Ayırt etme gücü olmayan kişiler tam ehliyetsizdir. Bu kişilerin yaptığı hukuki işlemler kesin hükümsüzdür.

Fiil ehliyeti, hukuk sisteminin temel kavramlarından biridir ve kişilerin hukuki ilişkilerdeki hak ve yükümlülüklerini doğrudan etkiler.

Kategoriler